গুপ্তযুগৰ পৰৱৰ্তী ভাৰতবৰ্ষ
১। উত্তৰ দিয়া-
(ক) থানেশ্বৰ ৰাজ্যখন বৰ্তমান কোন প্ৰদেশৰ অন্তৰ্গত ?
উত্তৰঃ থানেশ্বৰ ৰাজ্যখন বৰ্তমান হাৰিয়ানা প্ৰদেশৰ অন্তৰ্গত ।
(খ) হৰ্ষবৰ্ধনৰ ৰাজসভাৰ কবিগৰাকীৰ নাম কি ?
উত্তৰঃ হৰ্ষবৰ্ধনৰ ৰাজসভাৰ কবিগৰাকীৰ নাম আছিল বাণভট্ট ।
(গ) ইলোৰাৰ কৈলাশনাথ মন্দিৰ কোনে সজাইছিল ?
উত্তৰঃ ইলোৰাৰ কৈলাশনাথ মন্দিৰ ৰাষ্ট্ৰকূট ৰজাৰ প্ৰথম কৃষ্ণই নিৰ্মাণ কৰিছিল ।
(ঘ) চোল বংশৰ শ্ৰেষ্ঠ ৰজাজনৰ নাম কি ?
উত্তৰঃ চোল বংশৰ শ্ৰেষ্ট ৰজাজনৰ নাম আছিল ৰাজাৰাজ ।
(ঙ) গংগাইকুণ্ডচোলপুৰম নগৰ কোনজন চোল ৰজাই নিৰ্মাণ কৰাইছিল ?
উত্তৰঃ ৰাজাৰাজৰ পুত্ৰ ৰাজেন্দই নিৰ্মাণ কৰাইছিল ।
২। খালী ঠাই পূৰোৱা--
(ক) বৰ্মণ বংশৰ শ্ৰেষ্ঠ ৰজা আছিল পুষ্য বৰ্মণ ।
(খ) হৰ্ষবৰ্ধন ৰ আন এটি নাম আছিল শিলাদিত্য ।
(গ) পল্লৱসকলে দ্ৰাবিড় শিল্প নামৰ এটি নতুন শিল্পকলাৰ সৃষ্টি কৰে ।
(ঘ) এলিফেণ্টা আৰু মালখেদৰ মন্দিৰসমূহত ৰাষ্ট্ৰকূট শিল্পৰ নিদৰ্শন পোৱা যায় ।
(ঙ) চোল ৰজাসকলে ব্ৰাহ্মণসকলক দান দিয়া মাটিক ব্ৰাহ্মদেয় বোলা হৈছিল ।
৩। শুদ্ধ উত্তৰ বাচি উলিওৱা-----
(ক) গুপ্তসকলে ভাৰতত দুশ/ তিনিশ/ চাৰিশ বছৰ ৰাজত্ব কৰিছিল ।
উত্তৰঃ দুশ বছৰ ৰাজত্ব কৰিছিল ।
(খ) হৰ্ষবৰ্ধনৰ ৰাজ্য়ৰ ৰাজধানী আছিল তাঞ্জোৰ/ তক্ষশীলা/ কনৌজ ।
উত্তৰঃ তাঞ্জোৰ ।
(গ) বৰ্ষবৰ্ধনে খেতিৰপৰা উৎপাদিত শস্যৰ ১/৬/ ১/৫/ ১//৪ অংশ কৰ হিচাপে আদায় কৰিছিল ।
উত্তৰঃ ১/৬ অংশ কৰ হিচাপে আদায় কৰিছিল ।
(ঘ) কাঞ্চী/ কাঞ্চীপুৰম/ মহাৱলীপূৰম পল্লৱ ৰাজ্য়ৰ ৰাজধানী আছিল ।
উত্তৰঃ কাঞ্চীপুৰম পল্লৱ ৰাজ্য়ৰ ৰাজধানী আছিল ।
(ঙ) ৰাজাৰাজ/ প্ৰথম কৃষ্ণ/ দান্তিদূৰ্গ/ ৰাষ্ট্ৰকূট ৰাজ্য়ৰ প্ৰতিষ্ঠাপক ।
উত্তৰঃ দান্তিদূৰ্গ ৰাষ্ট্ৰকূট ৰাজ্য়ৰ প্ৰতিষ্ঠাপক ।
৪। তলৰ প্ৰশ্নবোৰৰ চমু উত্তৰ দিয়া---
(ক) বিন্ধ্য পৰ্বতে ভাৰতবৰ্ষৰ কি কি ভাগত ভাগ কৰিছে ?
উত্তৰঃ দুটা ভাগত ভাগ কৰিছে (১) উত্তৰ ভাৰত
(২) দক্ষিণ ভাৰত বা দাক্ষিণাত্য
(খ) থানেশ্বৰ ৰাজ্য়ৰ লগত একত্ৰিত হোৱা ৰাজ্য়খনৰ নাম কি ?
উত্তৰঃ কনৌজৰ লগত একত্ৰিত হৈছিল ।
(গ) পল্লৱ শাসকসকলৰ প্ৰধান অৱদান দুটা কি কি ?
উত্তৰঃ শিল্পকলা আৰু সাহিত্য -সংস্কৃতি ।
(ঘ) ৰাষ্ট্ৰকূটসকলৰ শালন কালত কি কি ভাষাৰ বিকাশ হৈছিল ?
উত্তৰঃ সংস্কৃত আৰু প্ৰাকৃত ভাষা ।
(ঙ) কোন ৰজাৰ শাসন কালত পঞ্চায়তীৰাজ ব্য়ৱস্থাৰ প্ৰতিষ্ঠাৰ পথ মুকলি হৈছিল ?
উত্তৰঃ প্ৰথম পৰান্তকই প্ৰতিষ্ঠাৰ পথ মুকলি হৈছিল ।
৫। ৫০ টা মান শব্দৰ ভিতৰৰ লিখা---
(ক) হৰ্ষবৰ্ধনৰ শাসন পদ্ধতি ।
উত্তৰঃ সম্ৰাট হৰ্ষবৰ্ধন এজন ধৰ্ম নিপেক্ষ ৰজা আছিল । তেওঁ আছিল শৈৱপন্থী । কিন্তু তেওঁ বৌদ্ধ ধৰ্মৰ পৃষ্ঠপোশকো আছিল । বৌদ্ধ ধৰ্মৰ প্ৰচাৰৰ বাবে তেওঁ বৌদ্ধ মহামেল পাতিছিল । হিন্দু ধৰ্মৰ বাবে মঠ-মন্দিৰো নিৰ্মাণ কৰিছিল । হৰ্ষবৰ্ধন আছিল একেধাৰে সাহিত্যনুগাৰী আৰু শিক্ষানুগাৰী সম্ৰাট। নালন্দা বিশ্ববিদ্যালয়লৈ তেওঁ ৰাজপৃষ্ঠপোষকতা আগবঢ়াইছিল । বাণভট্ট আছিল হৰ্ষবৰ্ধনৰ ৰাজকবি । বাণভট্টই কৰ্ষচৰিত আৰু কাদম্বৰী নামৰ দুখন পুথি ৰচনা কৰিছিল । হৰ্ষবৰ্ধনৰ পৃষ্ঠপোষকতাত জাতকমালা ৰচিত হৈছিল । নাগানন্ত, ৰন্তাৱলি আৰু প্ৰিয়দৰ্শিকা নামৰ তিনিখন পুথি তেওঁ ৰচনা কৰিছিল ।
(খ) হৰ্ষবৰ্ধনৰ ৰাজহ ব্যৱস্থা
উত্তৰঃ সম্ৰাট হৰ্ষবৰ্ধনে তেওঁৰ বিশাল ৰাজ্যখন সুশৃংখলভাৱে শাসন কৰিবৰ বাবে কেইোবাটাও ভাগত ভাগ কৰিছিল । ৰাজ্যখনক প্ৰদেশ, ভুক্তি, বিষয়, গাঁও আদি ভাগত ভাগ কৰিছিল । আজিকালিৰ নিচিনা এই বিভাগবোৰৰ শাসন চলোৱাৰ বাবে মন্ত্ৰী, বিষয়া আদি নিয়োগ কৰিছিল ।
হৰ্ষবৰ্ধনে কৃষক আৰু ব্যৱসায়ী শ্ৰেণীটোৰ পৰা কৰ-কাটল সংগ্ৰহ কৰিছিল । কৃষকসকলে উৎপাদিত শস্যৰ ১/৬ অংশ কৰ হিচাপে শোধাব লাগিছিল । কেতিয়াবা নগত ধনেৰেও এনে কৰ শোধাইছিল ।
(গ) মহাৱলীপুৰম মন্দিৰৰ শিল্পৰীতি ।
উত্তৰঃ মহাৱলীপুৰমৰ মন্দিৰসমূহ দেখিবলৈ ৰথৰ দৰে বাবেএই মন্দিৰবোৰক ৰথ বোলা হয় । এখন পাহাৰ কাটি ৰথৰ দে সজা ত্ৰিৰথ বা মন্দেৰবোৰক ধৰ্মৰাজ ৰথ, ভীম ৰথ, অৰ্জুন ৰথ, দ্ৰৌপদী ৰথ বোলা হয় । মনত ৰাখিবা পল্লৱসকলে শিল্প-ভাস্কৰ্য বিকাশৰ ক্ষেত্ৰত দ্ৰাবিড় শিল্পকলা নামৰ এটি নতুন শিল্পৰীতিৰ প্ৰচলন কৰে । পল্লবসকল অতি ধাৰ্মিক আছিল । তেওঁলোকে বহুতো হিন্দুমন্দিৰ, বোদ্ধবিহাৰ নিৰ্মাণ কৰিছিল ।
(ঘ) ৰাষ্ট্ৰকূট ৰাজ্যৰ অৱস্থিতি ।
উত্তৰঃ ৰাষ্ট্ৰকূটসকলৰ শাসন কালতেই উপকূলীয় অঞ্চলবোৰত ইছলামধৰ্মী লোকসকলে বহুতো মছজিদ সজাইছিল । গুৰুত্বপূৰ্ণ কথা হ'ল যে ৰাষ্ট্ৰকূট শাসকসকলে কিন্তু এই কৰ্যত কোনো হস্তক্ষেপ কৰা নাছিল । ইয়ে তেওঁলোকৰ সহনশীলতাৰ উৎকৃষ্ট নিদৰ্শন বুলি ধাৰণা কৰিব পাৰি ৰাষ্ট্ৰকূটসকলে দাক্ষিণাত্যত প্ৰায় ১২০ বছৰ কাল শাসন কৰিছিল । ৰাষ্ট্ৰকূটসকলৰ মাজত দেখা দিয়া অৰ্ন্তকলহৰ বাবে তেওলোকৰ পতন হৈছিল ।
(ঙ) চোল ৰজাসকলে নিৰ্মাণ কৰা মন্দিৰবোৰৰ বৈশিষ্ট্য ।
উত্তৰঃ চোল ৰজাসকলে
নিৰ্মাণ কৰা মন্দিৰবোৰৰ কিছুমান বৈশিষ্ট্য আছিল । ত্ৰিমন্দিৰসমূহ অকল উপাসনা
স্থলীয়েই নাছিল বৰং এইবোৰ আছিল ৰাজ্যৰ অৰ্থনীতি সুদৃঢ় কৰাৰ একো একোটা কেন্দ্ৰ ।
মন্দিৰৰ পূজা-সেৱা,
চোৱা-চিতা কৰা পৰিয়ালবোৰক মন্দিৰৰ ওচৰে-পাজৰে সংস্থাপন দিয়া
হৈছিল । মন্দিৰৰ নামত দিয়া ভূমিৰ উৎপাদনৰ সহায়ত এই পৰিয়ালবোৰক ভৰণ-পোষণ দিয়া হৈছিল
।
৬। তলত উল্লেখ কৰা ৰাজ্যসমূহ উত্তৰ ভাৰতৰ নে দক্ষিণ ভাৰতৰ অন্তৰ্গত বাছি উলিয়াই তালিকা প্ৰস্তুত কৰা--
গৌড়, চোল, ৰাজপুতনা, থানেশ্বৰ, গুৰ্জৰ প্ৰতিহাৰ, পাণ্ড্য, কনৌজ, কেৰল, মালৱ, ৰাষ্ট্ৰকূট, কলিঙ্গ, চালুক্য, চাণ্ডেল্য
উত্তৰঃ- দক্ষিণ ভাৰতৰ - গৌড়, চোল, পাণ্ড্য, কেৰল, ৰাষ্ট্ৰকূট, কলিঙ্গ, চালুক্য, চাণ্ডেল্য
উত্তৰ ভাৰতৰ - ৰাজপুতনা, থানেশ্বৰ, গুৰ্জৰ প্ৰতিহাৰ, কনৌজ, মালৱ
.png)
